Het Scheur: een mooie vaartocht over de Nieuwe Maas

Dit artikel is oorspronkelijk geplaatst in Nautique 6 van 2023. Nu nog online te verkrijgen of bij een boekhandel bij u in de buurt.

In de 13e eeuw wordt de Maas aan de noordzijde enigszins beteugeld met een aaneengesloten dijk. Met deze Maasdijk beoogt men een einde maken aan de, tot dan toe gebruikelijke, overstromingen. Maar diezelfde dijk zorgt er ook voor dat het overtollige water geen kant meer op kan. Om ruimte voor het water te creëren, worden in de dijk ‘luchten’ gemaakt. Dit zijn niet veel meer dan afsluitbare gaten. Bij één van deze luchten worden twee lemen hutten gebouwd, bewoond door lieden aan wie het opzicht is opgedragen. Het zijn deze lemen hutten die in de 14e eeuw de basis leggen voor de nederzetting Maeslantsluys, het latere Maassluis.

Maassluis

De lucht in kwestie wordt in 1602 in opdracht van de bestuurders van Monster gebouwd als echte spuisluis met de naam de Monstersche Sluis. Bijna drie eeuwen lang functioneert de sluis als zodanig. In 1889 wordt de spuisluis omgebouwd tot schutsluis. Dit opent het achterland van de haven van Maassluis. De Monstersche sluis speelt dan ook een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van het Westland en Midden-Delfland. In de tweede helft van de vorige eeuw wordt de rol van watertransport kleiner. Dit leidt in 1972 uiteindelijk tot de sluiting van de sluis. Hoe lastig het traject naar heropening ook geweest mag zijn, 46 jaar later is dat toch gelukt. Hoewel in de eerste jaren niet alles meezit (val van een brugdek, pandemie) kan men zich nu op vrijdag, zaterdag en zondag door vrijwilligers laten schutten.

Schiedam

We varen naar de Maas via Schiedam. Dat is een fraai begin van de trip, want de Schiedamse havens vormen aantrekkelijk vaarwater. De wateralmanak maakt er nadrukkelijk reclame voor door het te typeren als ‘varen door klein Amsterdam’. En ook nog: ‘wanneer men onderweg is naar de Oude Maas vermijdt men door via Schiedam te varen het drukste gedeelte van de Nieuwe Waterweg’. We melden ons bij de authentieke Rolbrug en worden daar door twee brugwachters naar de Schiedamse Buitensluis begeleid. De stad telt zes vaste en elf beweegbare bruggen, waarvoor de brugwachters meefietsen. Als er meer boten zijn, verzamelen ze die tot een konvooi. De grachten heten hier havens maar doen niets voor stadsgrachten onder. De jeneverstad kenmerkt zich door oude pakhuizen, distilleerderijen en zeven hoge molens. Over de havens liggen drie prachtige dubbele gietijzeren ophaalbruggen die aan weerszijden een brugwachter vergen. In het kolkje bij de Oude Sluisdam (Schiedam is rond 1230 bij een dam in de Schie gesticht) voel je de historie als het ware op je neerdalen. Het is bijna jammer als je bij de Buitensluis aankomt, zo fraai is Schiedam als aanvaarroute.

Nieuwe Maas

De Buitensluis schut je naar de Nieuwe Maas. We melden ons bij de sector Eemhaven en laten weten dat we in de afvaart gaan naar Maassluis. Meteen om de hoek vinden we aan stuurboord het Schreihuisje – in gebruik als artistieke tentoonstellingsruimte. Kort daarna vinden we aan onze stuurboordzijde de Schiedamse jachthavens en de fraaie kantoorgebouwen van onder meer de David Hart Groep. We bevinden ons dan al tegenover de ingang van de Eemhaven. Parallel aan de aanleg van de Tweede Maasvlakte heeft dit gedeelte van de havens zich ontwikkeld tot het gebied voor ‘short sea’ containeroverslag. Deze moderne typering is een ruimer begrip dan de aloude kustvaart en kan ook hele grote zeevaart omvatten. Dat blijkt ook als we verder varen: het is niet alleen erg druk op het water, maar er zitten ook mega-schepen tussen de vaartuigen die we tegenkomen.

Ferry's naar Engeland

Aan stuurboord passeren we het dok van Damen Shipyards en de Mammoet-werf. Het hoofdkantoor is niet alleen gebouwd in de vorm van een bolder, maar heet ook zo. We vervolgen onze tocht over de Beneluxtunnel en hebben daarna aan bakboord de 2e Petroleumhaven; in schippersjargon de ‘tweede pet’. Aan stuurboord passeren we de Vulcaanhaven waar de ferryterminal van DFDS is gevestigd. DFDS is de Deense afkorting van de Verenigde Stoomvaart Maatschappij (voor de Dansk-o-fielen onder ons: det forenede dampskibs-selskab). Vanuit de Vulcaanhaven kachelen de ferry’s naar Felixstowe en Immingham in Engeland dagelijks op en neer...

Het volledige artikel lezen? Koop de nieuwste Nautique. Nu online beschikbaar via Tijdschrift.land of in een winkel bij u in de buurt. In de nieuwste Nautique vindt u mooie travelreportages, interviews en prachtige vaarverhalen.