'Electric only' vaarroutes in Friesland

Onderdeel van de initiatieven om elektrisch varen in de provincie te bevorderen zijn de zogenoemde 'electric-only'-routes. Zoals uit de aanduiding blijkt, zijn ze voorbehouden aan elektrisch aangedreven vaartuigen. Er zijn drie van deze routes te vinden in de Noordelijke provincie en wij van Nautique wilden deze natuurlijk graag eens voor u testen.

Friese merenproject

In de provincie Friesland heeft van 2000 tot 2016 het Friese merenproject gelopen. Doel ervan was het watersportgebied rondom de Friese Meren aantrekkelijker te maken. Als spin-off van het project is 15 jaar geleden de Stichting SEFFF opgericht met het doel elektrisch en fossielvrij varen in de provincie te stimuleren. Naast een hele reeks andere activiteiten is vaarrouteontwikkeling één van de speerpunten van de stichting. Op de website vinden we dan ook een indrukwekkende verzameling vaarroutes. Daarvan zijn er drie ontwikkeld als electric-only routes, routes die wij graag een keer uit wilden proberen.

Bûtefjildroute

We zijn uitgenodigd door Merk Fryslân, de marketingclub van de provincie. Als eerste gaan we de noordelijke route doen. Vlak ten oosten van Leeuwarden ligt het natuurgebied Bûtefjild. Dit ‘buitenveld’ is 320 hectare groot en omvat een grote hoeveel moerasachtig grasland, rietgaten, plassen en petgaten. De variatie in landschapstijlen maakt het een aantrekkelijk gebied voor alle mogelijk flora en fauna. Het meest in het oog springend daarvan zijn de otter en de zeearend. Maar ook de kievit, grutto en andere ‘gewone’ weidevogels vinden hier nog een onbedreigd bestaan. De petgaten en voormalige legakkers zijn het resultaat van turfwinning. Deze typerende uitvloeisels van vervening dateren al van de 15e eeuw toen monniken in dit gebied turf staken. We halen onze boot op bij boerderij De Omleiding: een tot vrijetijdscentrum omgebouwde boerderij die ongeveer in het midden van de electric-only route ligt. De ongeveer 20 km lange Bûtefjildroute loopt van de Grote Wielen - een plas vlakbij Leeuwarden - naar Zwaagwesteinde.

Sippenfinnen

Als eerste varen we naar de Wâlsterslús, een kleine zelfbedieningssluis vlak voor Hardegarijp. De vaarroute is goed herkenbaar en duidelijk bewegwijzerd. We schutten heen en terug door de sluis, waarbij onze eigen activiteit zich beperkt tot het openen en sluiten van de deuren. Door de grote vertraging in de zwengel waarmee dit gedaan moet worden is het geen zwaar werk, maar het maakt het wel een heel langdurige bezigheid. We gaan hier rond de Sippenfinnen varen. In tegenstelling tot het veenland is dit een voormalig hooilandgebied, begraasd door exmoorpony’s. We varen langs een uitkijktoren en een openstaande draaibrug. Omdat de electrosloep geruisloos is, lukt het onderweg zelfs om een paar van de schuwe pony’s te spotten. De bomen langs de oevers groeien naar elkaar toe en maken de vaarweg smal. Naarmate we verder in het gebied komen krijgen we steeds meer een soort alleen-op-de-wereldgevoel. Dat wordt versterkt doordat we louter vogel- en dierengeluiden horen. Als de vogelgeluiden sterk toenemen lijkt het wel alsof ze op afspraak allemaal zijn opgestegen. We denken dat het komt omdat de zeearend in de lucht is, maar die laat zich alleen van grote afstand zien. Even later passeren we een houten voetgangersbrug die ons doet beseffen dat hier toch nog wel eens een andere levende ziel langskomt. Datzelfde besef komt op als we langs een vogelkijkhut varen. Die zet je tenslotte niet neer als er geen belangstelling voor is. Het gehele rondje Sippenfinnen doet ons sterk denken aan de Biesbosch op zijn rustigst. Wat leuk dat ze in Friesland ook zoiets hebben!

Goddeloze tolhuis

We varen de route in oostelijke richting uit tot kort voor Zwaagwesteinde. Onderweg zien we naast het bekende veenlandschap een aaneenschakeling van graslanden, koeien en rietkragen met hier en daar een boerderij of een windmolen. We gaan even kijken bij het bij het Goddeloze Tolhuis. De Goddeloze Singel waaraan het huis ligt was in de Middeleeuwen een belangrijke handelsroute, waarvoor tolgeld moest worden betaald. De naam van het tolhuis komt van een naastwonende oude visser, die zijn leven slijt met vloeken en drinken. Als de man ziek wordt, komen de buren om bij hem te waken. Tijdens zo’n wake valt een buur - man in slaap en schrikt wakker van een enorme herrie. De visser blijkt dood en ligt met zijn hoofd - zo wil het verhaal - achterstevoren op de romp. Voor de buren is het zonneklaar: de duivel heeft de man zijn nek omgedraaid. En dat is allicht de straf voor zijn goddeloze leven. Het tolhuis en de singel danken hun naam aan dit bijzondere verhaal.

Meer lezen over deze mooie vaarroutes in Friesland? Koop de nieuwste Nautique. Nu nog verkrijgbaar in een winkel bij u in de buurt.