Een slim 'ruimteschip' op zee: dit is de Bali Catsmart

Dit artikel verscheen in Nautique 5 van het jaar 2023. Nieuwsgierig geworden naar Nautique? Koop de nieuwste Nautique via deze link of maak gebruik van onze speciale abonnement-aanbieding.

Het idyllische Zuid-Franse kustplaatsje Canet-en-Roussillon, aan de Middellandse Zee vlak bij Perpignan, is hard op weg om een belangrijke ‘hub’ te worden voor catamarans. Op een steenworp afstand van elkaar worden hier de catamarans van Catana, Bali en Windelo gebouwd, en ook de werf van Outremer uit het nabijgelegen La-Grande-Motte heeft hier een eigen servicecentrum. Uiteraard hebben al deze werven direct toegang tot de grote haven van Canet en dus de Middellandse Zee. Om de industriële en de toeristische belangen te scheiden heeft de gemeente onlangs nieuwe wegen laten aanleggen naar dit snelgroeiende nautische industriegebied net buiten het centrum van Canet. De afgelopen jaren waren we hier regelmatig te gast en konden we die snelle expansie van de werven en het gebied met eigen ogen volgen.

Opvallende innovaties

Vandaag zijn we te gast bij Mathilde Besson, de marketing en communicatiemanager van Bali. Zij ontvangt ons in de moderne ontvangsthal van het bedrijf waar een grote foto prijkt van de onlangs overleden grondlegger en CEO van Bali: Olivier Poncin. We hebben deze visionair en entrepreneur hier diverse malen mogen ontmoeten en die herinnering brengt ons meteen bij de geschiedenis van Catana en Bali, waarin Poncin absoluut de stuwende kracht was. De merken Bali en Catana vormen samen de Groupe Catana. Met meer dan 1300 werknemers en vier scheepswerven in Frankrijk, Portugal en Tunesië is dit concern inmiddels de op een na grootste catamaran fabriek van Frankrijk. Alleen marktleider Lagoon is groter. In de negentiger jaren van de vorige eeuw – bijna veertig jaar geleden – begon Catana hier met de bouw van zeilende catamarans. De Franse jachtbouwer Olivier Poncin zag de potentie van dit soort schepen en kocht in 2003 de werf. Om zich te onderscheiden van de concurrentie (vooral Lagoon en Fountaine-Pajot) bedacht Olivier een aantal opvallende innovaties die – voor Bali – nog steeds leidend zijn. Zo bedacht hij een omhoog klappende ‘garagedeur’ op het achterdek die inmiddels bekend staat als de ‘Bali deur’. Met slechts één beweging verdwijnt de hele achterpui in het plafond en daardoor worden de salon en de cockpit samengevoegd tot een grote leefruimte. Een tweede revolutionaire vondst is te vinden op het voordek: in plaats van de gebruikelijke trampolines ontwierp hij een massief terras met zithoek op het voordek. Met deze bijzondere stijlkenmerken was meteen een nieuw merk geboren. Poncin bleef namelijk op zijn werf de betrouwbare, snelle en comfortabele Catana catamarans bouwen terwijl hij in een aparte productiehal zijn nieuwe geesteskind verder gestalte gaf. In 2014 leidde dat tot de eerste Bali 4.5. Inmiddels zijn we bijna tien jaar verder en varen er, naast de vele Catana’s, ook al meer dan duizend Bali’s rond op de wereldzeeën.

Zeven zeilende Bali's en twee 'Powercats'

Intussen praat Mathilde Besson ons bij over de aanhoudende successtory van Bali en natuurlijk over het nieuwste model: de Bali Catsmart. Ze zegt: “Zoals je ziet staan hier op het terrein totaal verschillende modellen van Catana en Bali. Ze worden hier broederlijk naast elkaar gereedgemaakt voor aflevering. Het geeft duidelijk aan dat onze beide merken een eigen reputatie hebben en ieder een ander deel van de catamaranmarkt voorzien: Catana’s zijn onze luxueuze, snelle en lichte wereldreizigers terwijl de Bali’s inmiddels bekend zijn als ruimtewonders. Vandaar de toevoeging ‘Space’ in bijna alle modellen van Bali. We bouwen momenteel zeven types zeilende Bali’s: naast de nieuwe de CatSmart ook de CatSpace, de 4.2 Open Space, 4.4 Open Space, 4.6 Open Space, 4.8 Open Space en de 5.4 Open Space. Bovendien bouwen we twee types powercats: Catspace Motoryacht en Bali 4.3 Motoryacht. Alleen de grootste modellen worden hier in Canet gebouwd, de kleinere worden gebouwd in Tunesië. Met de nieuwste Catsmart hebben we voortgeborduurd op het succes van de Catspace die we nu al een paar jaar bouwen. Terwijl de markt voor multihulls een enorme groei doormaakt worden er tegenwoordig nauwelijks catamarans gebouwd die korter zijn dan 40 voet. We hebben met de Catspace gemerkt dat zowel particulieren als charterbedrijven juist geïnteresseerd zijn in een instapmodel. Hoewel de nieuwe Catsmart slechts 38 voet meet, hadden de ontwerpers voor de inrichting maar liefst 66 m2 benutbaar oppervlakte beschikbaar. Let wel: dat is vergelijkbaar met een monohull van meer dan 50 voet! Het spreekt vanzelf dat het DNA van alle Bali’s ook in dit nieuwe jacht is terug te vinden: het massieve terras met een lounge op het voordek, de bekende ‘Bali deur’, de schuiframen, de lange bank op het achterterras tussen de rompen en de speciale davits voor de dinghy.’

Geen flybridge

De nieuwe Bali ligt inderdaad aan de kade op ons te wachten, naast een aantal grotere zussen. Daardoor vallen ons onmiddellijk de grote verschillen op; waar alle andere Bali’s beschikken over een hoge flybridge en een verhoogde stuurstand, oogt deze Catsmart slanker en lager. De flybridge ontbreekt namelijk. Daardoor kon de giek lager aangrijpen en is het zeiloppervlak zelfs aanzienlijk groter dan dat van de grotere Catspace. Het is eigenlijk een logische keuze van Bali om de flybridge op dit kleinere model te skippen. Laten we eerlijk zijn: met dat riante Bali-terras op het massieve voordek en de grote open leefruimte achterop is zo’n flybridge eigenlijk een beetje dubbelop. Ook heeft men – heel slim – eindelijk gekozen voor twee stuurstands: een op elke romp, net als bij Excess en Nautitech. We stappen aan boord via het achterdek en zien dat de bekende ‘Bali-deur’ omhoog is geklapt waardoor de salon en het achterdek gezamenlijk een groot overdekt terras vormen. Je voelt dus geen onderscheid tussen binnen en buiten. Met dit idee was Bali tien jaar geleden al de onbetwiste trendsetter. Tot onze verbazing is de tafel fraai gedekt, alsof we worden verwacht voor een uitgebreide Franse lunch. Het geeft ons in ieder geval meteen een huiselijk gevoel en is prima voor de foto’s. Onze schipper Benjamin vertelt lachend, en tot onze geruststelling, dat we echt gaan zeilen. Maar eerst maken we samen een rondje aan boord om vervolgens te constateren dat het interieur voor een schip van nauwelijks twaalf meter verrassend compleet is. De mast staat midden in de salon, precies op de scheiding tussen de salon en de (verhoogde) U-vormige keuken die over de hele breedte voorin is gesitueerd. Qua afmetingen en qua comfort vind je hier hetzelfde gemak als thuis met – onder andere – een ‘normale’ koelkast en vriezer. Openslaande ramen zorgen vanuit de keuken niet alleen voor voldoende ventilatie maar ook voor een directe verbinding met de gasten op het voordek. Aan de tafel in de salon kunnen gemakkelijk zes personen plaatsnemen. Er is zelfs ruimte gevonden voor een handige navigatiehoek aan stuurboord. De owners cabin in de stuurboord romp is een compleet appartement. Uiteraard met de slaapkamer achterin en de badkamer mét douche en uitzicht op zee in het voorschip. De bakboord romp telt twee gastenhutten met elk een eigen badkamer. Met het oog op de chartermarkt is een configuratie met vier hutten natuurlijk ook mogelijk.

Eenvoudig bestuurbaar

De Middellandse Zee roept en de aanwakkerende wind belooft ons een zonnige zeildag. Het is nogal vol in de haven, maar onze schipper Benjamin laat zien dat dit jacht ook zonder boegschroef letterlijk om zijn as kan draaien. Deze Catsmart is bouwnummer 1 en uitgerust met twee (optionele) 30 Pk Yanmars. Die upgrade is volgens ons een must: ze leveren een kruissnelheid van 8 knopen – ideaal. Vanaf een van de twee stuurposities heb je prima zicht op de omgeving en op de zeilen. Omdat het schip relatief klein is zijn alle lijnen, schoten en vallen onder direct handbereik. Het grootzeil gaat dus snel omhoog. Er bevinden zich twee furlers op het voordek. We kiezen voor de genua in plaats van de standaard keerfok. Het voorzeil rolt gehoorzaam uit en met een ware wind van 12 knopen noteren we een comfortabele 5 tot 6 knopen op het log. Dat is zeer acceptabel voor een cat! Deze Catsmart werd, net als alle kleinere Bali’s, gebouwd in Tunesië en heeft dus al een lange zeereis achter de rug. Volgens Benjamin heeft de ‘delivery crew’ met 18 tot 20 knopen wind op een koers van 50 graden langdurig een bootsnelheid genoteerd van 8 knopen. Bij 25 knopen bleef het schip, met tweemaal gereefd grootzeil, snelheden tussen de 8 en 9 knopen lopen. Er werd onderweg zelfs een topsnelheid van 12,4 knopen genoteerd. Wij hebben zelf tijdens een lange zeilmiddag op zee mogen ervaren dat deze nieuwe telg van Bali gemakkelijk bestuurbaar is, heerlijk zeilt, gemakkelijk overstag gaat en bovenal een comfortabel verblijf biedt. De stabiliteit is bijna spreekwoordelijk want als we weer arriveren in de haven staat het servies nog steeds op de eettafel.

Samenvatting

In nauwelijks tien jaar tijd heeft de werf van Catana meer dan duizend Bali’s afgeleverd. Dat zegt genoeg over de populariteit van dit relatief nieuwe merk. Met zeven verschillende modellen zeiljachten en twee powercats heeft Bali ongetwijfeld het meest gedifferentieerde aanbod van alle multihulls. Waar andere werven vooral inzetten op de grotere modellen blijft Bali trouw aan zijn bewezen succesformule: compact, handzaam en comfortabel. De nieuwe Catsmart is daarvan het kleinste, maar meteen ook het ‘slimste’ en meest sprekende voorbeeld. Het is geen wonder dat het orderboek voor deze zeer complete 38-voeter in slechts enkele maanden tijd al ruim boven de honderd staat. We hebben zelf mogen ervaren dat de beleving aan boord van deze nieuweling verrassend comfortabel aanvoelt en dat het schip ook nog eens prima zeilt. Voor ons is het duidelijk dat dit ‘instapmodel’ van Bali zich nu al mag verheugen op een unieke plaats in de markt, vrijwel zonder concurrentie.