Op zee zonder geld, eten of drinken: zeelieden worden steeds vaker in de steek gelaten

Waar het totaal in 2019 nog op 53 lag, staat de teller in 2022 inmiddels op 122: het aantal schepen met verlaten bemanning neemt in de afgelopen jaren flink toe. De bemanning vaart rond zonder hiervoor betaald te worden en soms ontbreekt het zelfs aan eten en drinkwater. De situatie wordt nog erbarmelijker wanneer men zich bedenkt dat deze zeelieden niet zomaar van het schip afkunnen. Zij hebben vaak niet de financiële mogelijkheden om een reis naar huis te betalen. Ook voelen veel zeelieden zich afhankelijk van hun baan en willen het achterstallige loon niet mislopen door het schip te verlaten.

Verlaten zeelieden

Om te kwalificeren als 'verlaten' moeten de zeelieden aan bepaalde criteria voldoen. Zo moet de eigenaar van het schip al twee maanden zijn plicht tegenover de zeelieden verzaken. Bijvoorbeeld door middel van het afhouden van loonbetaling. NOS schrijft dat ruim 10.000 zeelieden de afgelopen twintig jaar vast hebben gezeten aan boord van hun schip. Sommige van deze zeelieden waren ruim een jaar weg van huis. De International Transport Workers' Federation (ITF) houdt zich bezig met deze verlaten zeelieden. Alle schepen met in de steek gelaten bemanning staan bij hen op de radar. In 2023 zijn al vijftig schepen met verlaten bemanning geregistreerd.

Gemaksvlaggen

Het blijkt moeilijk om strenge richtlijnen op te stellen voor scheepseigenaren. Zo zouden sommige landen niet meewerken aan het maken van dit soort regels. Veel scheepseigenaren varen onder flags of convenience: vlaggen van bijvoorbeeld Panama, Liberia of de Maagdeneilanden. En volgens Sandra Bernal van de ITF zijn deze landen niet zo begaan met het reilen en zeilen aan boord van de schepen. Ze vertelt de NOS: "Ik krijg vaak geen reactie als ik de autoriteiten in die landen benader over een casus. Dat speelt in Palau, Liberia, Sierra Leone."

Nederlandse schepen

Ook Nederlandse bedrijven blijken mee te werken aan dit soort kwalijke praktijken. Zo vaart de Breadbox Harrier van Breadbox Shipping uit Rotterdam onder de vlag van Sierra Leone. Het schip is eigendom van een Turkse rederij en de Turkse eigenaar neemt het niet zo nauw met de regels. Bemanning van dit schip liet ITF weten dat er sprake was van slechte omstandigheden aan boord: het schip was ernstig verouderd, de zeelieden werden niet betaald en de bemanning kwam bijna zonder eten en drinken te zitten.

Inmiddels zijn de problemen aan boord van de Breadbox Harrier opgelost maar verlaten zeelieden blijft een belangrijk punt van aandacht.