Zeilend kunstwerk: architect Frank Gehry's Foggy

Dit artikel is een preview uit de nieuwste Nautique. Het artikel in het magazine lezen? Dat kan vanaf donderdag 18 april via DEZE link.

Kunst bestaat uit vele facetten; fotografie, schilderkunst, beeldhouwkunst, muziek… Maar ook de architectuur vormt een onlosmakelijk onderdeel van de kunstzinnige wereld, en veel van de bekendste bekende gebouwen in binnen- en buitenland zijn ontworpen door deze beeldend kunstenaars. Gebouwen die, als ze niet zo massaal waren geweest, zeker niet zouden misstaan in een museum. U bent misschien bekend met het werk van Gaudí, van Frank Lloyd Wright of onze eigen Rem
Koolhaas; stuk voor stuk bekende namen met wereldberoemde gebouwen op hun naam. Een andere bekende architect die een flink repertoire aan gerenommeerde gebouwen op zijn naam heeft staan is de Canadese Frank Gehry. Niet alleen is deze architect de ontwerper van veel bekende gebouwen, zijn ontwerpen hangen ook nauw samen met de wereld van de jachtbouw. En zijn passie voor de wereld van het zeilen zorgde zo’n tien jaar geleden voor een wel heel bijzonder ontwerp: de architect tekende zijn eigen zeiljacht.

Goldberg naar Gehry

Frank Owen Goldberg werd geboren in 1929 in Toronto, Ontario in Canada. Zijn passie voor het ontwerpen van gebouwen zat er al vroeg in en als klein jongetje bouwde Goldberg al huizen en steden van restjes hout uit de ijzerhandel van zijn vader. Toen hij 18 was, verhuisde het gezin Goldberg van Canada naar Californië in de Verenigde Staten. Hier ging Frank naar school en volgde hij verschillende lessen en disciplines zonder succes. De architect vertelt in 1995 in een interview met Academy of Achievement: “Ik heb radioverslaggever geprobeerd, waar ik niet zo goed in was. Ik probeerde chemisch ingenieur te worden, waar ik niet goed in was én wat ik niet leuk vond, en toen herinnerde ik het me: kunst. Ik ging graag naar musea. Ik herinnerde me de stukken hout van vroeger, en ik probeerde gewoon op gevoel wat architectuurlessen”. En dat sloeg aan. Goldberg gaat architectuur studeren aan de University of Southern California. Tijdens zijn studie krijgt Goldberg van een docent de tip dat hij, als hij succesvol wil worden, beter zijn naam kan veranderen. Antisemitisme was op dat moment helaas veelvoorkomend en Goldberg was een Joodse naam. Vanaf dat moment gaat de architect als Frank Owen Gehry door het leven. Gehry timmert hard aan de weg en in 1997 wordt de architect echt succesvol met de opening van het Guggenheim Museum Bilbao in Bilbao, Spanje. Hierna wordt Gehry vaker en vaker gevraagd om gebouwen te ontwerpen zoals de Walt Disney Concert Hall in Los Angeles, het Museum of Pop Culture in Seattle, het Dansende Huis in Praag, om maar een paar te noemen. Gebouwen die allemaal stuk voor stuk veranderen in toeristische trekpleisters.

Sculptuur van zeilen

Gehry’s kunstwerken zijn volgens verschillende recensenten “meer sculptuur dan gebouw”, gemaakt met veelal metalen, gebogen in bijzondere vormen. De architect wordt dan ook als ‘controversieel’ bestempeld door de “onorthodoxe” materialen die hij gebruikt en de golvende ontwerpen die hij hiermee creëert. Metaal, kettingen en titanium – de gebouwen van Gehry lijken vrij futuristisch door de glanzende oppervlakken die reflecteren in de zon. Zijn werk is omschreven als radicaal, speels, organisch en zelfs sensueel. Gehry is fervent zeilliefhebber en deze liefde komt ook terug in het ontwerp van verschillende gebouwen van zijn hand. De architect laat zich voor veel van zijn ontwerpen namelijk inspireren door de opbollende zeilen van een zeiljacht. Dit is duidelijk terug te zien in bijvoorbeeld de Walt Disney Concert Hall of het Louis Vuitton Foundation Museum in Parijs. Over het Weisman Art Museum in Minneapolis vertelt Gehry bijvoorbeeld: “[We] begonnen met het oppervlak te spelen en het te krullen als zeilen, zoals ik altijd graag doe”. Het resultaat is een reeks gebouwen die door de wind gevormd lijken te zijn; het metaal dansend met de luchtstromen die om de constructie slaan. Maar Gehry’s passie voor zeilen houdt niet op bij het ontwerp van zijn gebouwen. De architect besluit in 2015 een uitstapje te maken naar de wereld van de jachtbouw en ontwerpt op 89-jarige leeftijd een jacht voor eigen gebruik.

Niet te gek

Het idee ontstond al in 2008; Gehry speelde al langer met het idee om een eigen zeilboot te ontwerpen maar had, naar eigen zeggen, niet de middelen om de droom werkelijkheid te maken en: “toen ik [de middelen] eenmaal had, was ik te druk bezig met het ontwerpen van mijn gebouwen”, aldus Gehry. Op dat moment had de architect al een Beneteau First met de naam Foggy, een naam die stond voor zijn eigen acroniem Frank Owen Gehry. Door tripjes aan boord van deze Beneteau bleef het idee om een eigen boot te ontwerpen aanwezig, een idee dat hij deelde met projectontwikkelaar Richard Cohen, ook een jachtliefhebber. Samen schakelden ze de hulp in van Gérman Frers, een Argentijnse naval architect die bekend stond om de ontwerpen van verschillende bekende racejachten; waaronder de Flyer II van Conny van Rietschoten waarmee hij, als enige Nederlander, de Whitbread Round the World Race won in 1981-82. Frers kreeg een duidelijke instructie mee van Gehry: “Laat me het niet te gek maken. De boot moet wel werken”. En dus gingen ze aan de slag. Dit ging niet zonder slag of stoot: Gehry en Frers waren het niet altijd met elkaar eens waar het ging om het ontwerp van het jacht. Zo wilde Gehry graag een vlak dek zonder kajuit en wilde hij het jacht volledig bekleden met hout. Frers had vooral snelheid in gedachten en wist dat hout gewicht toevoegt zonder functie. Richard Cohen bemoeide zich ermee en kwam met een passend compromis: het jacht zou gebouwd worden door Brooklin Boat Yard in Maine, een werf gespecialiseerd in ‘cold molding’ een bouwtechniek waarbij verschillende lagen houtfineer in verschillende richtingen over een mal worden gelamineerd om een lichte en sterke romp te creëren. Deze lagen worden verlijmd met epoxy. Dat is ook precies waar de naam van het proces vandaan komt: epoxy hardt uit bij kamertemperatuur – er komt geen warmte aan te pas. Toen Steve White, de tweede generatie eigenaar van de werf in Maine, de plannen van Gehry voor zijn Foggy onder ogen kreeg, kon hij maar een ding zeggen: “Bizar”.

Het volledige artikel lezen? In de nieuwste Nautique lichten we Gehry's Foggy met maar liefst 6 pagina's foto's en tekst verder uit. Ook leest u in deze editie van Nautique over de beste maritieme kunstenaars, scheepsprofielen van de Nautitech 44 en de Astondoa Ax8, en een interview met Carlo Huisman. U vindt de nieuwste Nautique vanaf donderdag 18 april in een boekhandel bij u in de buurt.