Willem Eerland: Zeeschilder met eigen stijl

Wie nu een abonnement neemt op Nautique maakt kans op een van de vijf boeken over schilder WIllem Eerland. Wie is hij en hoe komt hij aan zijn inspiratie? Nautique portretteerde de schilder onlangs in beeld en tekst.

Willem Eerland

In de rij van bekende Hollandse zeeschilders hoort zeker Willem Eerland thuis. Nautique bracht in Nieuw-Lekkerland een bezoek aan zijn indrukwekkende atelier; een mooie werkruimte die een maritieme sfeer ademt. Zijn grote bibliotheek vol nautische documentatie, naslagwerken en objecten omringt zijn zware schildersezel, die door de gebruikssporen getuigt van vele jaren intensief gebruik.

Willem Eerland werd in 1950 geboren aan de oevers van de Lek. Zijn vader was riviersleepbootkapitein en Willem voer in zijn jeugd vaak met hem mee. “Ik kreeg zodoende al snel ook de passie voor alles wat met het water te maken heeft mee,” vertelt hij. “Ik was aan boord altijd aan het observeren. Vooral schepen met een mooie zeeg, waar eigenlijk geen rechte lijn aan te ontdekken leek, boeiden me. Op blanco stukjes papier van oude kranten begon ik kleine tekeningetjes te maken.”

Al op 14-jarige leeftijd ging Willem als dekmaatje mee op een sleepboot en werkte hij zich op tot schipper op zijn 21ste. Maar dat bleek niet te zijn wat hij ervan verwachtte. In 1973 ging hij zogezegd ‘aan de wal’, en kreeg hij werk als schipper/machinist op een belangrijke veerdienst, waar hij de kans kreeg in de avonduren te studeren. Daarna zou hij nog op een stadhuis in het archief werken. Tot slot werkte hij vanaf 1998 tot aan zijn pensionering als directeur/bestuurder van het bedrijf waar hij eerder werkte, de Veerdienst Schoonhoven BV.

Het was pas in 1980 toen Willem het tekentalent uit zijn jeugd besloot goed en wel op te pakken. Hij werd lid van een tekenclubje, geleid door Jan Neef. Een paar jaar later, in 1986, ging hij in de leer bij zeeschilder J. T. Bendervoet. Niet voor lang, want Willem ging zijn eigen weg en wilde vooral schepen schilderen. Zijn werk kwam in de tien opvolgende jaren goed ‘uit de verf’.

Peter Gilmore

In 1990 resulteerde dit in zijn eerste solo-expositie in Katwijk. Het televisieprogramma 'Van Gewest Tot Gewest' maakte er een documentaire van. In 1992 volgde onder meer een expositie in een museum in het Deense Troense. In 1995 exposeerde hij in het Visserij Museum te Vlaardingen, dit keer geopend door zijn idool Peter Gilmore. Deze Britse acteur is beroemd geworden door zijn hoofdrol in de serie The Onedin Line. Ook in de Verenigde Staten kwam zijn werk te hangen. Eerst in Mystic Seaport Gallery te Mystic, waar hij het predikaat Core Artist verwierf. In dit zeilersmekka verkocht hij onder andere schilderijen van de J-Class jachten. Daarna volgde een tweede gerespecteerde galerie, tevens in Connecticut: de Russell J. Jinishian Gallery te Fairfield. Hier is het werk van Willem permanent aanwezig.

Rederij Gustaf Erikson 

Willem en zijn echtgenote hebben al jaren een goede band met de Zweedse familie Erikson, uit het nageslacht van de bekende Reder Gustaf Erikson. Willem kreeg zodoende veel kennis over de intrigerende oude zeilschepen. Hij schilderde veel drie- en viermaster barken en schreef ook over de geschiedenis ervan.

“Waarschijnlijk doordat ik min of meer autodidact ben, werk ik anders dan de meeste klassiek opgeleide collega’s,” vertelt Willem over zijn proces. “Een tijdje loop ik rond met ideetjes in mijn hoofd. Als ik weet wat het gekozen onderwerp is, verzamel ik alles wat ik erover kan vinden. Ik zoek vaak zelfs terug in de vele honderden schetsjes, die ik in de loop der jaren maakte. Het liefst wil ik de originele bouwtekeningen erbij hebben. Ik werk niet de gedetailleerde tekening op het doek uit, maar zet een paar lijnen uit om de eerste laag verf op te zetten. Die verf dekt vaak meteen de schetslijnen af en dan kan ik focussen op perfecte proporties van het schip. Soms is boetseer ik als het ware millimeter voor millimeter, net zolang tot het naar mijn zin is. De lucht en waterpartijen schilder ik meteen mee, want ik wil de context meteen ervaren.”

Bij aquarellen ligt dit anders. “Daar span ik het natte papier eerst op en laat het drogen,” legt Willem uit. “Vervolgens zet ik zeer dun met potlood de afbeelding erop. Bij de gewassen aquarel, die mijn voorkeur heeft, zet ik soms wel zes lagen met de brede kwast op papier, die tussentijd elk moeten drogen. Daarna schilder ik het onderwerp. Door dat tussentijdse drogen vorm ik weer mijn plan voor de volgende laag en evolueert er telkens iets.”

Zijn beste schilderij

Van alle mogelijke vaartuigen die Willem afbeeldt, heeft hij een voorliefde voor klassieke zeiljachten. In het algemeen schildert hij totaalshots in actie op regatta’s, of spannende details ervan. “Op de Solent zag ik ooit de driemaster Shenandoah, met op de achtergrond de Zaca a te Moana van Ed Kastelein,” vertelt Willem. “Ik maakte een snelle schets en mijn vrouw wat foto’s. In mijn atelier kwam het schilderij tot stand. Vrij werk… vooral omdat ik het prachtig vind.”

Een andere bijzondere ervaring had Willem in 2001, toen er een Jubilee van de J-Class werd gehouden rond Isle of Wight. Er waren destijds tientallen Classics op het evenement, waaronder vele J-Class jachten. Britse vriend en zeeschilder Tim Thompson had zijn snelle Princess in het vaargebied liggen. Dagelijks waren ze op het water rond het wedstrijdveld, om de schepen in volle actie te zien. Talloze schetsen en foto’s werden gemaakt, die later thuis werden uitgewerkt. Onvergetelijke dagen waren het.

Talloze schilderijen later is Willem nog lang niet uitgeschilderd. “Ik ben bijna nooit 100 procent tevreden, want ik denk weleens dat mijn allerbeste schilderij nog moet komen,” meent Willem. “Door de jaren in mijn beroepsleven op het water heb ik de nodige kennis over de scheepvaart en de dynamiek van het water kunnen opdoen. Of dat nu het IJsselmeer, de Zeeuwse Stromen of de Noordzee is; ik heb het gezien, gevoeld en geproefd.”

Wie nu een vaderdagabonnement cadeau geeft (aan zichzelf) maakt kans op een van de vijf boeken over Willem Eerland. Voor slechts €15 ontvangt u een half jaar Nautique (drie edities). Kijk hier voor het aanbod.

Nieuws
  • Kees Stuip