Al van ver kun je de Koningsdam in het IJ zien liggen. Het 297 meter lange schip is het grootste uit de geschiedenis van Holland America Line en dankt zijn naam aan de eerste Nederlandse koning in meer dan 100 jaar. Twee jaar geleden is ze gedoopt door Koningin Maxima en heeft het schip de halve wereld over gevaren. Vandaag zet ze koers richting een noordelijke bestemming: de Noorse fjorden.
Eidfjord
Kort nadat de Koningsdam met zo’n 2.000 passagiers aan boord zonnig Amsterdam verlaat, vullen wolken de lucht en tegen de tijd dat open zee bereikt is, is het schip gehuld in een dichte mist. Gelukkig blijkt dit geen voorbode voor de rest van de tocht, want zo’n 36 uur na vertrek bereiken we Noorwegen, badend in de zon. In alle vroegte verandert het landschap en maakt de oneindige zee plaats voor rotsen die aan beide kanten van het schip omhoogschieten. We varen Eidfjord tegemoet, een klein plaatsje met nog geen 1.000 inwoners. Het bijzondere landschap van de fjord is niet onopgemerkt gebleven; het stroomt hier regelmatig vol met bewonderende bezoekers. Later vandaag zal de populatie van het stadje dankzij de twee cruiseschepen in de haven tijdelijk meer dan verdubbeld worden. Ik kies er daarom met enkele andere opvarenden voor om de natuur vanaf het water te aanschouwen en stap in een kajak.
Het is net 7 uur geweest en Eidfjord lijkt, afgezien van de cruisegasten die mondjesmaat het schip verlaten, nog in diepe slaap. Het water is spiegelglad en met rustige halen glijden wij vanaf een strandje het water op. Michael Rasmussen gaat aan kop. Hij komt oorspronkelijk uit Kopenhagen, maar liet een carrière bij een grote luchtvaartmaatschappij achter zich om zijn eigen bedrijf te beginnen: Flat Earth Adventures. Hij is verliefd geworden op de Noorse natuur en laat ons vanochtend zien waarom. Michael vertelt over de U-vormige fjorden, die hun vorm danken aan de gletsjers die hier tijdens de ijstijd het landschap doorkruisten. Hoewel we vanaf het water enkel indrukwekkend hoge groen-grijze rotsen zien wanneer we onze blikken omhoog richten, wordt er slechts een paar kilometer verderop geskied. Zelfs in hartje zomer ligt er op de bergen van Eidfjord genoeg sneeuw voor een winters avontuur, maar wij genieten liever vanaf het kalme water van de stralende zon en peddelen verder de fjord in.
Ouderwetse charme
Hoewel het schip van alle moderne gemakken voorzien is, doet varen op de Koningsdam nog steeds aan als een kleine reis in de tijd. Terug op het schip nippen opvarenden in het Grand Dutch Café aan cocktails en kopjes koffie in een bar met elementen van Nederlandse grachtenpanden en blauwe-witte details die doen denken aan Delfts blauw. Ondertussen lopen passagiers die al klaar zijn voor het diner langs in gala-outfit. Hoewel de regels niet meer zo streng zijn als voorheen – vrouwen dragen op gala-avonden een jurk of nette broek en mannen een pak of zelfs pantalon met blouse – brengt het opgedoft dineren toch een ouderwetse charme met zich mee. Wij schuiven aan in restaurant Sel de Mer, een van de specialty dining-restaurants op de Koningsdam. De brasserie in Franse stijl serveert klassiekers met een moderne twist en binnen een mum van tijd wordt het witte tafellaken bedolven onder seafood platters vol garnalen, oesters, mosselen, sint-jakobsschelpen en kreeft. De avondkleding wordt verstopt onder witte slabben, de tangen worden in de hand genomen en het geluid van krakende schalen voegt zich bij het geklets van de gasten en klinkende glazen.
Met een volle maag van glazen wijn en iets te veel Franse lekkernijen begeef ik me enkele uren en vele gangen later richting mijn hut. Op mijn queensize bed ligt zoals iedere avond een handdoekdier klaar. Vanavond is het een kreeft, die gelukkig niet te veel gelijkenissen vertoont met het diner van een paar uur eerder. Mijn Verandah Stateroom heeft, zoals de naam al doet vermoeden, een veranda met uitzicht op zee. Nog even staar ik over het water, dat nog wel een tijdje in het avondlicht zal baden voordat de zon rond 1 uur ‘s nachts eindelijk echt ondergaat. Gelukkig is mijn nacht minder kort dan dat; ik duik snel mijn bed in terwijl de Koningsdam koers zet richting Ålesund.
Ålesund
In de haven van Ålesund begint de dag weer vroeg. Om 7 uur worden we verwacht bij de World Stage, waar ‘s avonds volop gedanst en gezongen wordt door de entertainers van het schip. Vanochtend is het echter het verzamelpunt voor de bus die een groep passagiers aan de voet van de Sukkertoppen zal afzetten. Na een ritje door het art-nouveaucentrum van de stad beginnen we aan een uitdagende hike naar de top van de Sugar Lump Mountain, zoals de berg ook wel genoemd wordt. Terwijl onze groep over uitstekende boomwortels, zanderige paden en kale rotsen klautert, schieten jonge schoolkinderen als berggeitjes langs ons heen, wellicht om het snoep waar de berg naar vernoemd is zo snel mogelijk te verdienen. Ons wacht geen zakje zoetigheden op de top, maar wel een prachtig uitzicht over de stad, de kust, meerdere eilandjes verbonden door bruggen en tunnels, en natuurlijk de fjord. Het is een groot geluk dat het al weken niet echt geregend heeft in Ålesund, anders had de tocht naar beneden meer op een ritje van de glijbaan geleken. Nu lukt het om zonder al te veel geglibber moe maar voldaan weer aan te komen op de Koningsdam.
Bijkomen van een flinke wandeling kan gelukkig uitstekend aan boord. Ik parkeer me aan het zwembad met een cocktail in mijn hand, terwijl medepassagiers, met gebruinde armen van een wederom zonnige Noorse dag, zich verspreiden over het zonnedek, het zwembad en de spa, of de Lido in duiken voor een snelle hap. Ik heb voor het binnenzwembad gekozen; zonder wind, maar met het zonnetje dat door het opengeschoven dak naar binnen schijnt, doet deze Noorse cruise haast tropisch aan. Ik bestel nog een cocktail terwijl de crew zich klaarmaakt voor een tweede tocht door de fjorden.
Geiranger
Het schip manoeuvreert zich (ogenschijnlijk) met het grootste gemak door de smalle waterwegen van Ålesund naar Geiranger. Toch vormen de bochten in de fjorden de grootste uitdagingen van deze reis. Onze kapitein maakt zich gelukkig geen zorgen. Werner Timmers werkt al 30 jaar voor Holland America Line en reageert laconiek als ik vraag wat er moeilijk is aan varen door de fjorden: “Het lastigste van deze route? Niet op de rotsen varen.”
Voor de ervaren kapitein blijkt dat geen probleem. Geflankeerd door de Zeven Zusters-waterval aan de ene kant en de “Vrijer” – een waterval in de vorm van een fles – aan de andere, dringt de Koningsdam behendig door tot de kern van de fjord. In de haven van Geiranger is voor het cruiseschip geen plek om aan te meren, de passagiers worden daarom met tenders binnen een paar minuten naar de kant gebracht. Er wordt niet veel gepraat aan boord. We hebben allen onze blik naar buiten gericht en kijken vol verwondering naar de prachtige fjord die niet voor niets tot UNESCO-werelderfgoed is benoemd. De immense schoonheid van deze plek is het beste van bovenaf te bewonderen, dus ik laat het water achter me en maak me op voor een busritje de hoogte in, naar de top van de berg Dalsn ibba op 1.500 meter boven zeeniveau.
Tijdens de tocht over de Nibbevegen schieten met sneeuw bedekte toppen, een bevroren meer en nette stapels stenen aan ons voorbij. De eerste twee zijn op deze hoogte te verwachten, maar de stapels stenen zijn hier niet zomaar verschenen. De verhalen over de oorsprong van deze steenmannetjes verschillen: het zijn oriëntatiepunten, of een beschermmiddel tegen trollen. Voor de zekerheid kom ik er niet te dichtbij. In het onwaarschijnlijke geval dat er inderdaad trollen wonen in het gebied, is het omgooien van een steenmannetje een erg slecht idee; zo roep je gegarandeerd de toorn van de kleine wezentjes over jezelf af.
Vanuit het uitkijkpunt op de Dalsnibba is in de verte het cruiseschip op het water te zien, maar tussen de top en het schip liggen kilometers aan slingerende wegen, glooiende velden, besneeuwde vlakten en bemoste huizen. Dat in dit magische, onherbergzame landschap al eeuwen mensen wonen lijkt opeens een stuk onwaarschijnlijker dan de aanwezigheid van een paar trollen.
Thuiskomen
Het contrast met het uitzicht van de dag ervoor is groot, wanneer ik na een ritje met de Fløybanen vanaf de berg Fløyen uitkijk over Bergen. Waar Geiranger slechts 250 inwoners telt, is Bergen de op één na grootste stad van Noorwegen. Dit is de laatste stop van de cruise door de Noorse Fjorden en een bezoek aan de eeuwenoude stad, met een bijna 1.000 jaar oude maritieme geschiedenis, lijkt een geschikte afsluiting.
Tegenwoordig wordt de haven van Bergen gedomineerd door kleine bootjes, luxe jachten en enorme cruiseschepen, maar ooit waren het handelsschepen die Bergen aandeden. Dankzij de strategische ligging van de stad was dit de ideale locatie voor handelsverkeer tussen Noorwegen en het Europese vasteland, wat Bergen eeuwenlang een van de belangrijkste handelssteden van het land maakte. De kleurrijke huisjes van Hanzekade Bryggen bieden een kijkje in dit unieke verleden, waarin houten schepen volgeladen werden met vis, het belangrijkste handelsgoed van de Noren.
Na dit uitstapje naar het verleden stap ik voor de laatste keer weer aan boord van de hypermoderne Koningsdam. Als het schip een paar uur later koers zet richting open zee met als eindbestemming Amsterdam, denk ik aan de woorden van kapitein Timmers: “Het mooiste aan het varen? Dat is thuiskomen.” Daar ben ik het niet mee eens.